Brygida Wornowska

"Mnie nic takiego nie spotkało, a nigdy się nie kryłam. Poszłam do pracy mając osiemnaście lat. Mam koleżankę, z którą chodziłam do ogólniaka. Ona później została na uczelni. Mam z nią kontakt do tej pory. Ona zawsze mawia do mnie:- Chwała ci za to Brygida, bo Ty zawsze byłaś tym, kim byłaś. Koleżanka w pracy zastanawiała się co by było jakby wróciły poprzednie czasy. Ktoś powiedział, że byłabym szefową. Ja mówię, że może i tak, ale bym była dobra i wszystko bym wytłumaczyła".

"U mnie były komfortowe warunki, bo miałam o sześć lat starszą siostrę. Ona poszła do szkoły w roku 1967. Jak czegoś nie wiedziałam, to ona zawsze mi pomagała. Była zdolna i jakoś sobie radziła. Niby nie znała języka ale jak już poszła do szkoły to było dobrze. Raz miała tylko kłopoty z matematyki ale pomagała jej mama. Tylko tyle, że jak się mówi po niemiecku na przykład osiemdziesiąt siedem, to po polsku jest siedemdziesiąt osiem. Pamiętam, że siostra wtedy przyszła do domu i mówi do mamy: - Wszystko miałam źle. Źle mi powiedziałaś. Okazało się, że ona tak pisała jak jej mama mówiła".

"Tu wkroczył ten ostatni szlam. Oni dostali worek z suchym chlebem, maczugę i kazali im iść do przodu. Wkroczyli do tego drewnianego domu, i pili bimber do upadłego. Na końcu go podpalili. Ojciec ich błagał, oni na to: - Ty durny jesteś? Tyle jest pustych domów – idź tam, to będziesz mieszkał w ładniejszym domu. W końcu udało mu się jakoś uprosić i ugasił ten dom. Oni strasznie gwałcili. Moja siostra miała wtedy siedemnaście lat i musiała bez przerwy siedzieć w piwnicy. Chowała się w dziurach i mama przykrywała ją starymi chodnikami. To było straszne. To była chołota, co tu weszła".

"Po wojnie, w czasach stalinowskich przyszedł do nas taki pan, który szukał pracy. Nie było wtedy u nas żadnego chłopa, a ojciec nie był już młody. Ojciec powiedział: - On jest podejrzany. Bardzo pilnował, żeby nie słuchać przy nim Radia Wolna Europa, ani nic nie powiedzieć. Mówił: - On nie ma spracowanych rąk. Jakiś czas u nas był i nagle w czasie nocy gdzieś zginął. Zostawił tylko małą karteczkę, że dziękuje. Gdyby u nas coś się działo, to od razu byśmy dostali dwadzieścia pięć lat".