Levan Berdzenishvili

ერთი სიტყვით 1979-80 წლებში ჩავვარდით, იმის მერე დიდხანს გრძელდებოდა დაკითხვები, გამოძიებები, მაგრამ ქვეყანაში იყო ბრეჟნევი და ასეთ ამბებზე არ უნდოდათ მაინც ხალხის დაჭერა. ბრეჟნევი მოკვდა, მოვიდა ანდროპოვი და იმ წუთას დაგვიჭირეს, მაგრამ ჩვენ, რომ დაგვიჭირეს ამასობაში ანდროპოვი მოკვდა (იცინის), ჩვენ მივდიოდით მაქსიმუმზე, 7 პლიუს 5, ეს არის საქართველოს სისხლის სამართლის 71-ე მუხლი, ანტისაბჭოთა აგიტაცია-პროპაგანდა, ძირის გამოთხრის მიზნით, იმიტომ, რომ იყო უფრო მსუბუქი მუხლი ძირის გამოთხრის გარეშე, მაგრამ ჩვენ ეგრევე მივდიოდით ძირის გამოთხრით, ეს არის ანტისაბჭოთა ლიტერარტურის დმზადება, შენახვა ან გავრცელება, ”კაგებე” იმდენად ვერ ერკვეოდა იურისპრუდენციაში, რომ კანონში, რომ ეწერა შექმნა, შენახვა და გავრცელება, მათ მიაჩნდათ, რომ სამივე ერთად თუ არ დაგიმტკიცეს, ცუდია და რა ენაღვლებოდათ, სასამართლო მათი იყო და რასაც უნდოდათ იმას ამტკიცებდნენ. ამიტომ შექმნაც დაგვიმტკიცეს, შენახვაც და გავრცელებაც ყველას. ჩვენ დაგვიჭირეს 5 კაცი, საიდანაც ჩვენ შევძელით და მეხუთე გავმიჯნეთ ჩვენგან, როგორც არაცენტრალური კომიტეტის წევრი და სხვა და შედარებით მსუბუქი სასჯელით წავიდა, იმიტომ, რომ არ გავიდა 71-ე მუხლით. 71-ე მუხლი იყო განსაკუთრებით მძიმე სახელმწიფო დანაშაული, რაც იმას ნიშნავს, რომ იგი პირდაპირ მიდის მესამე კატეგორიაში. პირველი კატეგორია ჩვეულებრივ ზონაში, მეორე-გაძლიერებული, მესამე - განსაკუთრებული და მეოთხე - რეციდივისტების, განსაკუთრებული ნიშნავს განსაკუთრებულ პირობებს, ამ განსაკუთრებული პირობებისგან განსხვავდება ჩველებრივი და ის მეხუთე ჩვეულებრივით წავიდა და საქართველოში დარჩა, ხოლო ჩვენ განსაკუთრებულით და პოლიტიკურ ზონაში, რუსეთში, იმიტომ რომ საბჭოთა კავშირში იყო სულ ოთხი პოლიტიკური ზონა ასეთი ხალხისთვის, სამი პერმში და ერთი დუბრავლაგის, მორდოვეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში. მე და ჩემ ძმას მოგვიწია მორდოვეთი, ხოლო ვახტანგებს მოუწიათ პერმი. ჩვენ მოგვისაჯეს შესაბამისად სამნახევარი, სამი, სამი და 2 წელი. ჩემს ძმას საერთოდ მიუსაჯეს უკანონოდ, იმიტომ, რომ დანაშაულის ჩადენის მომენტისთვის, იგი არ იყო სრულწლოვანი, მაგრამ „კაგებეს“ არ ადარდება ეს და მათ თქვეს, რომ დანაშაული განგრძობითი ხასიათისაა და იგი გრძელდება უსასრულოდ.

ზონაში თუ რამეს გააკრავენ ოდისმე, მაშნ ისიც უნდა გააკრან, რომ პირველად ძმებმა ბერძენიშვილებმა და ... ლაშქარაშვილმა დაწერეს წერილები ეროვნულ ენაზე, რამაც აიძულე ცენზორი განიჩენკო შეეწყვიტა მათი მიმოწერა თვეების განმავლობაში, წარმოიდგინეთ ჩემიანებისთვის რა იყო, რომ წერილი არ მოდის თვეების განმავლობაში, მაგრამ მერე, როდესაც აშშ-ს პრეზიდენტი ჩაერია ამ საქმეში და მერე, როდესაც რეიგანმა ენა მოიტეხა ძმები ბერძენიშვილების დასახელებაზე, ჩვენ დავიმსახურეთ ის, რომ დავწერეთ წერილები ნაციონალურ ენაზე და ამის მერე, დაიწერა წერილები სომხურ, ლიტვურ ენებზე. ყოველთვის ითვლებოდა, რომ ლიტველები არიან ყველაზე ნაციონალისტები და ჩვენ, ქართველებმა დავუმტკიცეთ რა არის ნაციონალიზმი მოქმედებაში. მე იმის თქმა მინდა, რომ ციხე აღმოჩნდა საინტერესო ადგილი იმ თვალსაზრისით, რომ საომარი იყო, საბრძოლველი იყო, გასაკეთებელი იყო ბევრი რაღაც და რაღაცეებს ვაღწევდით. წერილების მიმოწერას მივაღწიეთ და თვეში ვწერდი 2 წერილს, მეტის უფლება არ მქონდა. არ მქონდა უფლება მიმეწერა წერილი გარდა ოჯახის წევრებისა. ეს იყო დედა, მამა, ძმა, ცოლი და შვილი. ეს იყო სულ, მეტი არა. მე ვწერდი ერთ წერილს, რომლეშიც ჩადებული იყო სხვა წერილები. იქაური ცენზურა ამას ატარებდა, მაგრამ ეს წერილები მოდიოდა თბილისში, ითარგმნებოდა, იგზავნებოდა ზონაში, ამას კითხულობდა ცენზორი, რომელიც აძლევდა ან არა თანხმობას და ამის მერე ნაწილობრივ ან რაღცნაირად აღწევდა ადრესატთან. ძალიან დაგვიანებული იყო, მაგრამ კავშირი მაინც შედგა მიმოწერით.