Adela Taruń

"No wie pan tęsknota to zawsze była, ale warunki to były straszne, straszne. Nie było w co się ubrać, nawet przebrać się w co… No ja jak na przykład przychodziłam z pierwszej zmiany to przeprałam to co miałam i wysuszyłam i na rano ubierałam to samo. Buty miałam takie, że ( śmiałam się cały czas), że buty miałam na nogach ale bose ślady było znać. Później już nam było lepiej bo amerykanie paczki zaczęli słać. I tam były ubrania, obuwie. No to dostałam sukienkę, której nikt nie chciał wziąć, a mnie się bardzo ona spodobała. To było na fason polski no to Ukraińcy nie włożą takiej sukienki bo to była kombinowana, dostawał kto pracował kopalni oczywiście. No ale że ja wykonywałam swoją normę no to otrzymywałam. A potem zaczęli Amerykanie paczki żywnościowe wysyłać. To pierwszy raz, ci którzy pracowali pod ziemia dostali w całości. W tej paczce było naprawdę porządnie. Były: konserwy rybne, kawa słodzona była, butelka wódki, kilka paczek papierosów i czekolady były. Także to były takie paczki porządne. I mnie jedną udało się dostać. To ja skorzystałam raz z tej paczki. No to wódkę sprzedałam, papierosy sprzedałam. Żeby za te pieniądze kupić coś z ubrania. A ubrania można było kupić w ten sposób, że ci co z frontu wracali żołnierze. Ich wywieźli a wracali z frontu jako wolni. Więc oni stamtąd. Oficerowie wozili różne ubrania, materiały, buty, wszystko – za pieniądze sprzedawali. No więc jak ja dostałam przepustkę żeby do miasta pójść, miałam pieniądze za wódkę, za papierosy i mogłam sobie coś z ubrania kupić u tych żołnierzy. A ceny były takie: że szklanka soli kosztowała 20 rubli, cukru to w ogóle nie spotkałam. A ziemniaki jak już się chciało kupić to 200 rubli wiadro. Także takie były ceny. Bo tam ziemniaki nie rosły. Tam rosły tylko słoneczniki i kukurydza. No i te arbuzy, arbuzy rosły. A tak, no to ziemniaki nie rosły bo za tłusta ziemia była. Jeżeli ktoś już posadził to były takie jak orzechy włoskie, to były największe. I można je było tydzień gotować i one się nie rozgotowały."

"Wie pan co, że ja odżyłam kiedy zorganizował się ten Związek Sybiraków. Ja zaczęłam spotykać się z tymi ludźmi, każdy swoje opowiadał. I ja zaczęłam jakoś opanowywać strach. Bo ja bałam się na ulicę wyjść. I teraz jak coś stuknie to boję się. Jak na ulicy coś to ja podskakuje. Taki mam lęk. Ale to zostało z kopalni, te wybuchy, to wszystko, że to chyba do śmierci będzie."